خوانشی نوین از بن‌مایه‌های ادبیّات پایداری در شعر راشد حسین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.22126/tbih.2025.10839.1014

چکیده

راشد حسین (1936- 1977م) یکی از شاعران برجستۀ نسل سوم ادبیّات پایداری در فلسطین به شمار می­آید؛ یافته­های اساسی این جستار نشان می­دهد که مضمون‏­های پایداری در شعر ایشان که سرشار از شور و شرر می‏باشد بر دوگونه است: گونۀ نخست، مضمون‏هایی است که در شعر دیگر شاعران حوزۀ ادب پایداری هم دیده می‏شود. مضمون‏هایی همچون: ایجاد امید و خوشبینی در مسیر مقاومت، میهن پرستی و تعهّد ملّی، اعتراض به سازش و تسلیم در برابر رژیم صهیونیستی، بیان هویّت واقعی اشغالگران، تحدّی و تهدید دشمن، رثای شهیدان مقاومت، آزادی فلسطین و...گونۀ دوم، مضمون‏هایی است که شعر ایشان را تا اندازه­ای از دیگر معاصرانش، متمایز می‏نماید. از جملۀ آنها می‏توان به موضوع بازگشت آوارگان فلسطینی، و فراخوانی جهانی برای کاستن از رنج‏های مردم فلسطین اشاره نمود. این مضمون­ها در ساختارهایی همچون: رمزگرایی، بیان خطابی و حماسی، ساختار تهکّم و طنز، پیوند میان شعر غزل و شعر مقاومت و بهره‏ گیری از صورخیال و... بیان شده­اند. این رویکردها، روزنه­ای برای بیان دغدغه‏های سیاسی، اجتماعی و انسانی شاعر است. زبان شعری وی نیز ساده و شیوا، خطابی و حماسی، واقع­گرا و رمانتیک است که با کاربرد معتدل صور خیال و آرایه­های ادبی همراه است. هدف این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی آن است تا با بهره‏ گیری ازاصول نقد ادبی، تحلیل محتوایی و ساختاری نسبتاً جامعی از شعر پایداری ایشان ارائه نماید. روش این مطالعه نیز، بر تحلیل محتوای کیفی دیوان شاعر و استخراج بن‏مایه­ های اساسی شعر وی استوار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The new reading of The Roots of the literature of Resistance in Rashed Hossein Poems

نویسنده [English]

  • Touraj Zinivand
Professor of Arabic Language and Literature, Departement of Arabic Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Rashed Hossein (1936-1977) is regarded as a distinguished poet of the poetry of resistance a distinguished poet of the poetry of resistance among the third generation of Palestinian poets. The findings of study show that he is considered as the founder of this kind of poetry along with introducing satire in the literature of resistance. The significant features of resistance literature in his poems include: Creating hope in the way of resistance; patriority and national commitment; opposing compromise and surrender to the Zionist regime; revealing the true identity of the occupiers; threatening the enemy; mounting for the myrtars; Freedom of Palestine; the right of Palestinian refugees to return to their home hand …
These concepts have been expressed through structures such as symbolic representation; heroic and aversive expression; satire, and threatening structures the two main purposes of this article are:

Introducing Rashed Hossein and his status in the literature of resistance,
Analyzing the contextual and structural poems according to the basics in the criticism of resistance literature.

The goal of the descriptive-analytical study is to apply the methods of literary criticism, the contextual, structural analyses in order to introduce the resistance poetry. The method is based on the analyses of themes in the collection of his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance literature
  • Secrets
  • Rashed Hossein
بلاوی، رسول و دیگران (1392). جایگاه آوارگان فلسطینی در شعر محمود درویش. دوفصلنامه نقد ادب معاصر عربی، دانشگاه یزد، سال سوم، شماره 4، 25-56. Doi: 20.1001.1.23225068.1392.3.4.2.0
حسنی، محمود (1984). راشد حسین الشاعر من الرومانسیة إلی الواقعیّة. اردن، الوکالة العربیة للتوزیع و النشر.
حسین، أحمد (1998). عن راشد حسین. مجلة الموکب، تشرین الثّانی، کانون الأوّل: به نقل از: www.geocities.ws.
حسین، راشد (1999). دیوان راشدحسین. مقدّمةالدیوان: عزّالدین المناصرة، الطبعة الأولی، بیروت: دارالعودة.
درویش، محمود (1994). دیوان محمود درویش. الطبعة الأولی، بیروت: دارالعودة.
رجایی، نجمه (1381). اسطوره­های رهایی. چاپ اوّل، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
زینی­وند، تورج (1391). «طنزتلخ در شعر پایداری فلسطین: مطالعه مورد پژوهش: راشد حسین». دوفصلنامه نقد ادب معاصر عربی، دانشگاه یزد، پاییز و زمستان، شماره 3، 77-101.
زینی­وند، تورج (1393). «درآمدی­تحلیلی بر نمادهای پایداری در شعر راشدحسین». نشریه ادبیّات پایداری، دانشگاه شهید باهنرکرمان، سال ششم، شمارۀ دهم، بهار و تابستان، 187- 205. Doi: 10.22103/jrl.2014.778
الشّابی، أبوالقاسم (2008). دیوان أغانی الحیاة. الطبعة العاشرة، بیروت، دارالجیل.
الضاوی، احمدعرفات (1384). کارکرد سنّت در شعر معاصر عرب. ترجمۀ: سیّد حسین سیّدی، چاپ اوّل، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
عبدحسین، نواف (1990). راشد حسین: الذاکرة و الرؤیة. مرکز إحیاء التراث العربی – الطیّبة: به نقل از: www.geocities.ws.
محسنی­نیا، ناصر (1388). مبانی ادبیّات مقاومت معاصر ایران و عرب، نشریۀ ادبیّات پایداری. دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اوّل، شمارۀ اوّل، 143-158.
مواسی، فاروق (2005). السخریة و المرارة فی شعر راشد حسین: www.geocities.ws.
یحیی، أحلام (2007). صبّ الغمام (فلسطین فی ذاکرة الشعراء) الجزءالثانی. دمشق، دارنینوی.