تضمین حقوق زنان در ازدواج بر مبنای اصول حقوقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

10.22126/tbih.2024.10346.1007

چکیده

اصول حقوقی احکامی ثابت و امری هستند که مبنای نظام حقوقی را تشکیل می‌دهند و اعتباری فراقانونی دارند به نحوی که اگر در متون قوانین نیز مورد تصریح قانونگذار قرار نگرفته باشند قابل استناد هستند. هر اصل حقوقی جایگاه ویژه‌ای در نظام حقوقی دارد. در این مقاله اصول حقوقی که در تضمین حقوق زنان در ازدواج، مؤثر هستند به روش بنیادی مورد بررسی قرار گرفته است. اصطلاح اصول حقوقی یکی از جدیدترین مفاهیم حقوقی است که حقوقدانان در حقوق معاصر از آن یاد کرده اند. لذا شناخت این مفهوم و تاثیر آن بر نهادهای حقوقی اهمیت فراوانی دارد. به همین منظور بررسی آن، موضوع این مقاله قرار گرفته است. اصول حقوقی شامل اصل حریت، اصل حاکمیت اراده، اصل حسن نیت و اصل استحکام معامله است. پذیرش این اصول نتایج مهمی در جهت تضمن حقوق زنان در ازدواج دارد. اجمالا می‌توان گفت: 1- آزادی و اختیار زن در ازدواج و انتخاب همسر و حفظ نکاح یا انحلال آن، 2- ممنوعیت ازدواج مادون سن رشد 3-  ممنوعیت سوء استفاده از حق در دعاوی الزام به تمکین و طلاق توافقی 4-  ضرورت ملزم شدن مرد به ثبت نکاح موقت در مواردی که ضمن عقد نکاح دائم برای زوجه ازدواج مجدد مرد دارای ضمانت اجراء است 5- ضرورت حفظ و تقویت بنیان خانواده، از جملۀ نتایج کاربست اصول حقوقی در جهت تضمین حقوق زنان در ازدواج است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Guaranteeing women's rights in marriage in the light of legal principles

نویسنده [English]

  • AliAbbas Hayati
. Associate Professor of Law, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

legal principles are fixed provisions and things that form the basis of the legal system and have extra-legal validity, so that they can be cited if they are not specified by the legislator in the texts of the laws. Each legal principle has a special place in the legal system. This article examines the legal principles that are effective in guaranteeing women's rights in marriage. These principles include the principle of freedom, the principle of the rule of will, the principle of good faith and the principle of the strength of the transaction. Adoption of these principles has important implications for guaranteeing women's rights in marriage. In short, the freedom and authority of women in marriage and choosing a spouse and maintaining or dissolving marriage, the prohibition of marriage under the age of majority, the prohibition of abuse of rights in cases of compulsory obedience and divorce, the need for men to register temporary marriages in cases where Permanent marriage is guaranteed for a man to remarry, and the need to maintain and strengthen the foundation of the family is one of the results of applying legal principles to guarantee women's rights in marriage. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Legal Principles
  • Guaranteeing women's rights
  • Family Law
  • Women's Rights
  • Marriage

مراجع

آل اسحق خوئینی، زهرا (1395). اصل تحکیم خانواده: مبانی و کارکردها در حقوق ایران. رساله دکترای حقوق خصوصی، قم، دانشگاه پردیس قم.
آل عصفور بحرانی، یوسف ابن احمد ابن ابراهیم (1405). الحدائق الناظره فی احکام اعتره الظاهره. ج 21، دفتر قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
ابراهیمی، جواد (1399). مبانی فقهی اصل استحکام خانواده و کارکرد آن در نظام تقنینی جمهوری اسلامی ایران. رساله دکتری تخصصی، تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران.
اسماعیلی، محسن، (1397). اصل حاکمیت اراده در حقوق غرب و اسلام مبانی، آثار و پیشینۀ تاریخی. فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال پنجم، (2)، تابستان. 1-26. 10.22091/CSIW.2019.1554.1124 DOI:
انصاری، علی (1388). تئوری حسن نیت در قراردادها. چاپ اول، تهران، جنگل جاودانه.
انصاری پور، محمد علی و محمد حسن صادقی مقدم (1384). اجرت المثل کارهای زوجه و نقد آراء محاکم در این زمینه. پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 9 (20).
باریکلو، علی رضا؛ خزایی، سیدعلی (1390). اصل حسن نیت و پیامدهای آن در دورۀ پیش قراردادی، با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلیس و فرانسه. مجله حقوقی دادگستری، سال 75 (76)، 53-87.  
جعفری تبار، حسن (1383). مبانی فلسفی تفسیر حقوقی. تهران، شرکت سهامی انتشار.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1388). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. ج 1، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش.
حیاتی، علی عباس (1396). قواعد عمومی قراردادها. چاپ دوم، تهران، میزان.
حیاتی، علی عباس (1393). حقوق خانواده. چاپ دوم، تهران، میزان.
دانش پژوه، مصطفی (1390). مقدمه علم حقوق. چاپ سوم، سمت.
دهخدا، علی اکبر (1385).  لغت نامه.  فرهنگ متوسط دهخدا، به کوشش غلامرضا ستوده، ایرج ملکی و اکرم سلطانی. ج 1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
صفایی، سید حسین؛ قاسم زاده، سید مرتضی (1389). اشخاص و محجورین. چاپ شانزدهم، تهران، سمت.
صفایی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1391). مختصر حقوق خانواده. چاپ 29، تهران، میزان.
صفایی، سید حسین (1355). مفاهیم جدید در حقوق مدنی. تهران.
صادقی، محسن (1394).  اصول حقوقی و جایگاه آن در حقوق موضوعه. چ2، تهران، میزان.
طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1409).  العروة الوثقی، ج 2، چ 2، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
عاملی جبعی، زین الدین بن نورالدین علی بن احمد (شهید ثانی) (بی تا). الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج 5، بیروت، دارالعالم الاسلامی.
فرح زادی، علی اکبر؛ ابراهیمی، جواد (1398). بازپژوهی استنباط احکام خانواده با توجه به اصل «استحکام خانواده». مطالعات راهبردی زنان، دوره 22 (86)، 79-105. DOI: 10.22095/JWSS.2020.209282.2176
فاضل هندی اصفهانی، محمد بن حسن (1416). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام. ج 10، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
کاتوزیان، ناصر (1388 الف).  فلسفة حقوق. تهران، ج1، چ5، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1388 ب).  قواعد عمومی قراردادها. ج1، چ8، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1385).  فلسفة حقوق. چ 3، ج 2، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1371).  نظریه عمومی تعهدات، چ1، تهران، یلدا.
کاتوزیان، ناصر (1386). مبانی حقوق عمومی. چاپ سوم، تهران، میزان.
محقق داماد، سید مصطفی (1390). بررسی فقهی حقوق خانواده. چ 16، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
محمدی، ابوالحسن (1373).  قواعد فقه. تهران، یلدا.
موسوی گلپایگانی، سید محمد رضا (1409). مجمع المسائل. ج 5، چ 2، قم، دارالقرآن الکریم.
هاشمی، سید محمد (1384). حقوق بشر و آزادی­های سیاسی. چاپ اول، تهران، میزان.
نجفی، شیخ محمد حسن (بی تا). جواهر الکلام. ج27 و 29، چ 6، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار